Владите на САД и ЕУ денеска изразуваат револт во врска со присилното слетување од страна на Белорусија на патнички авион што леташе над нејзиниот воздушен простор на пат кон Литванија. Комерцијалниот авион „Рајанер“, кој полета од Атина и превезуваше 171 патник, беше на само неколку милји од границата со Литванија, кога белоруски борбен авион МиГ-29 му нареди на авионот да направи свртување и да слета во Минск, главниот град на нацијата.

На тој лет на Рајанер беше белоруската опозициска фигура, 26-годишниот Роман Протасевич, кој, плашејќи се од апсење, ја напушти својата земја во 2019 година за да живее во егзил во соседна Литванија. Оваа “опозициската фигура” патуваше во Атина за да присуствува на конференција за економија со  опозицискиот лидер во Белорусија инсталирана марионета на Сорос, Светлана Тихановска и се обидуваше да се врати дома во Литванија кога авионот беше присилно пренасочен.

Сопствената прес-служба на Лукашенко соопшти дека борбениот авион е распореден по наредба на самиот лидер, велејќи му на пилотот на „Рајанер“ дека веруваат дека во авионот има бомба или друга закана за авионот. Кога авионот слетал во Минск, бил извршен повеќечасовен претрес и не е пронајдена никаква бомба или друг инструмент што би можел да ја загрози безбедноста на авионот, а потоа на авионот му било дозволено да полета и да слета триесет минути подоцна на намената во Литванија. Но, Протасевич беше брзо приведен откако авионот принудно слета во Минск и сега се наоѓа во белоруски затвор, каде се соочува со можна смртна казна како „терорист“ и / или долг затвор за неговите наводни злосторства за национална безбедност.

Бесот поради овој инцидент од американските и европските влади се случи брзо и жестоко. „Ние силно го осудуваме дрскиот и шокантен акт на режимот Лукашенко за пренасочување на комерцијален лет и апсење на новинар“, објави американскиот државен секретар Антони Блинкен на Твитер во неделата вечерта, додавајќи дека американските власти „бараат меѓународна истрага и се координираат со нашите партнери на следните чекори “.

Во 2013 година, САД и клучните држави на ЕУ беа пионери во тактиката што ја користеше Лукашенко. Тие тоа го сторија како дел од неуспешната шема за притворање и апсење на свиркачот на НСА, Едвард Сноуден. Тој инцидент во тоа време предизвика глобален шок и бес токму затоа што, пред осум години, тоа беше навистина невиден напад врз вредностите и конвенциите на кои тие истите сега се повикуваат за да ја осудат Белорусија.

Во јули истата година, демократски избраниот претседател на Боливија, Ево Моралес, отпатува во Русија на рутинска меѓународна конференција на која присуствуваа земји кои извезуваат природен гас. Во времето на патувањето на Моралес, Едвард Сноуден беше среде бизарно петнеделно искушение каде беше заглавен во меѓународната транзитна зона на аеродромот Шереметјево во Москва, не можејќи да се качи на лет за да ја напушти Русија или да излезе од аеродромот за да влезе во Русија.

На 23 јуни, официјални лица од Хонг Конг го отфрлија барањето на Владата на САД да го уапсат Сноуден и да го предадат на САД. Хонг Конг беше градот каде што Сноуден реши да се сретне со двајцата новинари што ги избра (од кои едниот бев јас) заради што тој ја сметаше за благородна историјата на градот во борбата против репресијата и за независноста и слободното изразување. Кога најавија дека одбиваат да го предадат Сноуден, претставниците на Хонг Конг излегоа со неверојатно пркосно, дури и исмејувачко соопштение објаснувајќи дека на Сноуден му било дозволено да го напушти Хонг Конг „самостојно“. Во оваа изјава, исто така, се обвинети САД дека издале законски неправилно и неточно барање за екстрадиција, кое тие биле должни да го одбијат, а потоа истакна дека вистинското злосторство што бара истрага е американското шпионирање на населението во остатокот од светот.

Сноуден на тој начин го напушти Хонг Конг тој ден со намера да лета за Москва, а потоа веднаш се качи на летот кон Куба, а потоа продолжи кон својата крајна дестинација во една латиноамериканска земја – Боливија или Еквадор, со цел да побара азил таму. Но, дури и откако тогашниот претседател Барак Обама негираше дека американската влада ќе „работи“ со цел да го приведе Сноуден во притвор во САД – „Јас нема да кревам авиони за да добијам некој 29-годишен хакер“ како што тој лажно тврдеше за време на јунската прес-конференција – американската влада, во реалноста, правеше се што е во нејзина моќ да го спречи Сноуден да ги избегне канџите на американската влада.

Предводени од тогашниот потпретседател Џо Бајден, американските власти предупредија секоја земја во Европа и Јужна Америка дека ако размислува за засолниште за Сноуден ќе сноси тешки последици доколку му понудат азил. Заканите кон Хавана предизвикаа кубанската влада да ја поништи обврската за безбеден премин што му ја издадоа на адвокатот на Сноуден. Под притисок на Бајден, Еквадор исто така се сврте наоколу, прогласувајќи дека документот за безбеден премин издаден на Сноуден е грешка.

И на денот кога Сноуден го напушти Хонг Конг, американскиот Стејт департмент еднострано го откажа неговиот пасош, па затоа, при слетувањето во Москва, му беше забрането да се качува на неговиот следен меѓународен лет, наменет за Хавана. Со оглед на тоа што руската влада не можеше да му дозволи да се качи на лет поради неважечкиот пасош и со барањата за азил на Сноуден кои чекаа и со Русија и со уште близу две десетина други држави, тој беше принуден да остане на аеродромот до 1 август, кога Москва конечно му одобри привремен азил. Оттогаш живее таму. Ова отсекогаш била запрепастувачка иронија на приказната за Сноуден: примарниот напад врз него од страна на американски официјални лица за да ги оспорат неговите мотиви и патриотизам е тоа што тој живее во Русија и затоа најверојатно соработувал со руските власти (тврдење за кое никогаш не биле презентирани докази ), кога реалноста е дека Сноуден ќе ја напуштеше Русија пред осум години по 30-минутен престој на нејзиниот аеродром, доколку американските власти не користеа низа маневри што му забрануваа да замине.

(Тврдењето на Обама дека не се грижи многу за Сноуден беше издадено приближно во исто време кога владите на САД и Велика Британија беа вклучени во други екстремни дела, вклучително и испраќање агенти во лондонската редакција на Гардијан за да ги принудат физички да ги уништат користените компјутери, додека јас ја чувам нивната копија од архивата Сноуден, како и притворањето на мојот партнер Дејвид Миранда, според законот за тероризам на аеродромот Хитроу, со претходно запознавање на администрацијата на Обама).

Додека беше во Москва, претседателот Моралес – на 1 јули, ден пред да биде предвидено да се врати во Боливија – даде интервју за локален руски весник во кое рече дека Боливија ќе биде отворена за можноста да му даде азил на Сноуден. Следниот ден, Моралес се качи на претседателскиот авион на Боливија за да лета назад во Ла Паз според предвиденото, со план за лет кој вклучува летање над неколку земји-членки на ЕУ – вклучувајќи ги Австрија, Франција, Шпанија, Италија и Португалија, како и Полска и Чешка – со станица за полнење гориво на шпанските Канарски острови.

Боливискиот авион леташе низ Полска и Чешка без инциденти. Но, записите за летот покажуваат дека додека летал над Австрија кон Франција, авионот одеднаш свртел нагло кон исток, назад кон австриската престолнина Виена, каде извршил непланирано слетување. Моралес и неговата придружба беа блокирани таму дванаесет часа пред повторно да се качат на авионот и да летаат назад кон Боливија.

Боливиските власти веднаш објавија дека на сред лет, од Франција, Шпанија и Италија им било кажано дека им е укината дозволата за летање над воздушниот простор на овие земји. Без доволно гориво за летање на алтернативна рута, боливискиот пилот беше принуден да направи пресврт и да слета во Виена. На боливиските официјални лица им беше кажано дека причината за воздушното одбивање на овие земји од ЕУ да дозволат употреба на нивниот воздушен простор е заради гаранциите што им ги дала неодредена странска влада дека Сноуден бил во авионот со Моралес и дека тој патувал затоа што Боливија му одобри азил.

Откако авионот на Моралес принудно слета на аеродромот во Виена, австриските власти брзо објавија дека го пребарале авионот и утврдиле дека Сноуден не бил во него. Додека Боливија негираше дека тие се согласиле на каков било претрес на претседателскиот авион, боливиските власти луто се потсмевале на идејата дека Сноуден ќе биде тајно шверцуван од Моралес од Русија во Боливија. За цело време кога ова се случуваше, Сноуден беше во Москва. Непотребно е да се каже, доколку Сноуден беше во авионот на Моралес, кој беше принуден да слета во Виена, австриските власти веднаш ќе го задржеа и ќе го предадеа на САД, кои дотогаш издадоа меѓународна потерница. Единствената причина што Сноуден не ја доживеа истата судбина тој ден како оној што го претрпе Протасевич во неделата е затоа што тој случајно не беше во пренасочениот авион што беше принуден да изврши непланирано слетување во Виена.

Меѓународната осуда кон ЕУ и САД во врска со присилното соборување на боливискиот претседателски авион се истури исто толку брзо и интензивно, како бесот што сега доаѓа од тие држави кон Белорусија. Амбасадорот на Боливија во ООН го нарече обид за „киднапирање“ – токму терминот што државите што тој ги обвини сега го користат за Белорусија. Бразилската тогашна претседателка Дилма Русеф изрази „бес и осуда“. Тогашниот аргентински претседател Кристина Кирхнер го опиша киднапирањето на авионот на Моралес како „остатоци од колонијализам за кои мислевме дека се одамна завршени“, додавајќи дека тоа „не претставува само понижување на сестринската нација, туку и на цела Јужна Америка“. Дури и САД- доминираната организација на американските држави изрази „длабоко незадоволство од одлуката на авијациските власти на неколку европски земји кои забранија употреба на воздушен простор“, додавајќи дека „ништо не оправдува чин на такво непочитување на највисокиот орган на една земја.”

Како што експлодираше полемиката, клучните држави на ЕУ првин се обидоа лажно да негираат дека играле каква било улога во инцидентот, инсистирајќи дека не го затвориле својот воздушен простор за авионот на Боливија. Франција брзо тврдеше дека иако првично негираше употреба на нејзиниот воздушен простор за боливискиот авион додека беше во воздух, тогашниот претседател Франсоа Оланд ја смени таа одлука откако дозна дека во него се наоѓа Моралес. Сепак, на крајот, Французите целосно ја признаа вистината: „Франција се извини на Боливија откако Париз призна дека му забранил влез на авионот на боливискиот претседател во францускиот воздушен простор поради гласините дека бил во него Едвард Сноуден“.

Во меѓувреме, Шпанија исто така заврши со задоцнето и лажно извинување до Боливија. Нејзиниот тогашен министер за надворешни работи криптично призна: „Тие ни рекоа дека се сигурни … дека тој бил во авинот“. Иако шпанскиот официјален претставник одби да прецизира кои се „тие“ – како да има сомнежи – тој призна дека гаранциите што ги добиле дека Сноуден се наоѓал во авионот на Моралес се единствената причина што тие презеле активности што ги направиле за да го присилат авионот на боливискиот водач да слета во Виена. „Реакцијата на сите европски земји кои презедоа мерки – без разлика дали се точни или погрешни – беше заради информациите што им беа пренесени. Не можев да проверам дали е вистина или не во тој момент, бидејќи беше потребно да се дејствува веднаш“, рече тој. Додека негираа дека шпанските власти целосно го „затворија“ неговиот воздушен простор за Моралес, тие признаа она што тие го нарекоа „одложувања“ во одобрувањето на правата за воздушен простор на сред лет, го принуди Моралес да слета во Австрија и се извини за тоа што Мадрид тоа го стори „несоодветно“.

Заедно со бројни други земји, Боливија не се сомневаше кој е тој што лажно им рече на сите овие земји дека се сигурни дека Сноуден е во авионот на Моралес и затоа побара да биде принуден да слета. Неговиот министер за одбрана, кој беше во авионот, не остави сомнеж на ова прашање: „Ова е непријателски чин на Стејт департментот на Соединетите држави, кој користеше разни европски влади“. Боливискиот министер за надворешни работи рече дека овие земји, по налог на администрацијата на Обама, заговарале „да го стават во опасност животот на претседателот“.

Со оглед на тоа дека само САД беа толку очајни да стават рака врз Сноуден – тие веќе го користеа потпретседателот Бајден за да водат мошне присилен напор да им се закануваат на земјите со казна ако му дадат азил – малкумина се сомневаа од каде потекнува ова лажно разузнавање и кој стоеше зад невидениот чин на принудување на претседателски авион да слета под закана. Навистина, сето ова беше толку очигледно очигледно што дури и американската влада не беше подготвена да го негира тоа.

Должноста да одговори на меѓународните прашања во врска со овој инцидент му беше препуштена на портпаролот на Стејт департментот на Обама. Во тоа време, таа позиција ја зазеде Псаки, сега секретар за печат на Бајден во Белата куќа. Како што толку често прави, новинарот на Стејт департментот на Асошиејтед Прес, Мет Ли, го предводеше патот во немилосрдно притискање на Псаки, барајќи одговори за тоа каква улога играа САД во овој инцидент. Како што толку често прави, Псаки стори сé за да одбие дури и минимална транспарентност – ниту признавајќи ниту негирајќи дека САД стојат зад сето ова – сепак таа направи критички отстапки на Брифингот со новинарите на Стејт департментот на 3 јули. Таа размена доведе до наслови кои го потврдуваат она за што повеќето веќе силно се сомневаа: „САД признаваат контакт со други земји за потенцијални летови на Сноуден“.

Илустрирајќи колку малку се грижат САД дури и да се преправаат дека ги почитуваат стандардите што им ги наметнуваат на другите, администрацијата на Бајден во понеделникот ја испрати самата Псаки да го осуди однесувањето на Белорусија како „шокантен чин“ и „дрско навредување на меѓународната слобода и мир и безбедноста од страна на режимот“. На службените лица на Бајден не би им паднало на памет – само заради изгледот, ако ништо друго – да се обидат да најдат некој друг што ќе го стори тоа, освен истата личност која, во 2013 година, ги опсипуваше и бранеше постапките на САД и ЕУ при правењето на истото на претседателскиот авион на Боливија. Американските официјални лица едноставно не веруваат дека се обврзани со истите стандарди на кои мораат да бидат подложени нејзините противници.

Ништо од она што се случи со овој инцидент во Моралес нема никаква врска со оправданоста на она што го направи Белорусија во неделата. Дека САД и нивните сојузници во ЕУ извршија опасно меѓународно злосторство во 2013 година, не ја ублажува криминалната природа на слични дејствија од Белорусија или која било друга земја осум години подоцна. Очигледни се опасностите од присилување авиони да се приземји со цел да се уапси некој за кој се сомнева дека се наоѓа во тој авион. Опасноста се зголемува, а не се намалува, бидејќи повеќе земји го прават тоа.

Но, ниту еден новинар, особено западниот, не смее да објавува написи или да емитува приказни кои лажно го прикажуваат инцидентот во неделата како невиден напад што може да го изврши само автократ кој е сојузник на Русија. Тактиката беше предводена од самите земји кои денес најгласно го осудуваат она што се случи. Секое известување за оваа сторија што ја исклучува оваа витална историја и контекст во корист на лажен наратив за тоа дека е „без преседан“ – како што важи за огромното мнозинство на западни медиуми за тоа што направи Белорусија – му прави сериозна штета и на новинарството и на вистината. Ако е безобразно опасно и криминално да се присили соборување на авион за да се уапси патникот Роман Проташевич, тогаш мора да биде подеднакво опасно и криминално да се стори истото во обид да се уапси осомничениот патник Едвард Сноуден.

Навистина, единствените две разлики помеѓу овие ситуации што може да се лоцираат се фактори противзападните нации одговорни за соборувањето на авионот на Моралес. За разлика од она што го направи Белорусија, САД и нејзините европски сојузници очигледно немаа потврда за присуството на Сноуден во авионот. Тие го принудија да слета врз основа на претпоставка, на гласини, на шпекулации, што се покажа како крајно лажно. Втората разлика е во тоа што очигледно има дополнителни меѓународни и дипломатски импликации од принудувањето на авионот на демократски избран претседател да слета за разлика од стандардниот патнички авион: тоа е, во најмала рака, длабок напад врз суверенитетот на таа земја. Повторно, нема валидни оправдувања за тоа што го направи Белорусија, но до тој степен што некој сака да ги разликува своите постапки од она што го направија нациите на САД / ЕУ во 2013 година, тоа се единствените разлики што може да се препознаат.

Очигледните двојни аршини што САД и Европа бесконечно се обидоа да му ги наметнат на светот – со што слободно им е дозволено да го прават токму она што го осудуваат кога ќе го направат други – не е само прашање на стандардно беззаконие и лицемерие. Додека во западниот печат имаше широко распространетост за преземањето на авионот на Моралес, немаше дури ни дел од медиумското негодување изразено за дејствијата на нивните сопствени влади како што сега пренесуваат кога истото го прави и Белорусија. Во дискурсот на западните медиуми, само Лошите земји се способни за лоши дела; САД и нејзините сојузници се способни, во најлош случај, само на добронамерни грешки. Така, истите исти дејства од секоја страна добиваат радикално различен наративен третман од западниот печат.

Кога американските медиуми помагаат да се продолжи овој наратив, тоа ја измамува и доведува во заблуда публиката што наводно ја информираат криејќи ги лошите постапки на САД. Тешко е да се замисли случај кога оваа динамика е посликовито присутна од овој излив на бес кон Белорусија за да го стори токму она што САД и Европа и го сторија на Боливија во 2013 година.

Уапсениот Белоруски Платеник на САД за “Промена на Режими”, Член на Неонацистите од Азов Батаљонот во Украина!