Што се случува? Дали има некоја обединувачка нишка што ја поврзува оваа ненадејна појава на широко раширена глобална тензија? Се разбира, сите овие конфликти како позадини имаат свои посебни контексти. Но, зошто толку многу и во исто време? Па, со еден збор, сето тоа е знак на промената и признание дека сме во пресрет на големи промени. Светот започнува ре-позиционирање.

На пример, земете го  пресврот во Обединетите Арапски Емирати, (досега, главен агитатор за конфронтација со Иран) во врска со сега веќе нивниот поинаков став кон Иран . Голем дел од овој жар на државата на Заливот за конфронтација со Иран се појави за време на потегот на Обама за нормализирање на односите со Иран (преку ЗКПОА договорот). Државите од Заливот се плашеа да го загубат чадорот на американската заштита, за кој се веруваше, ги “вакцинира” овие монархии од гневот на нивните внатрешни реформисти, како и од Иран. Потоа, со доаѓањето на Претседателот Трамп, се чинеше се појавува можност повторно да се упикнат и да ја потврдат таа „гаранција“ на САД со поттикнување на акција на новиот претседател, веќе опседнат со неговиот поим за иранската „опасност“.

Но, одеднаш, Заливскиот Со дека Трамп ќе го нападне востаничкиот Иран по уривањето на Техеран на Американски дрон вреден половина милијарда долари и ќе уништи човечки животи ии нејзината инфраструктура, избледна под пустинската горештина. Кога Иран ја презеде иницијативата со своите контра-притисоци, САД не реагираа, ниту во Теснецот Хормуз, ниту на загубата на своето беспилотно летало.

Сè уште не е завршено: Иран останува под опасност на сериозен удар, но во регионот веќе се разбра дека САД ниту имаат политичка волја, ниту капацитет, за долготрајна воена акција против Иран, во кој случај Иран вети значителна одмазда. Ова чувство на „промени“ е засилено со повторувањето на Трамп минатиот месец од неговиот повик за повлекување од Сирија и со неговото скоро непристојно брзање во обидот за излез од Авганистан (Прочитај повеќе овде: САД со Капитулантски Договор го Предава Авганистан на Талибан! Еден Услов: Не Пукајте на Нас Додека Бегаме! Станува јасно:  Америка е на заминување од Блискиот исток.

Земјите од Заливот треба повторно да се позиционираат – и тие го прават тоа. Тие репозиционираат во безбедносната архитектура што ја водат Кина и  Русија . Пред десетина дена, преку документ официјално одобрен од Обединетите нации, руското Министерство за надворешни работи напредуваше нов концепт за колективна безбедност  за Персискиот Залив. Руската иницијатива треба да се толкува како еден вид сојузник или дополнување на Шангајската Организацијата за Соработка, пишува Пепе Ескобар.

Па, како се поврзува оваа со овие други експлозии на конфликт? Еден аспект се однесува на еволуцијата на тезата за „максимален притисок“ на Трамп: Нејзиниот неуспех да донесе никаков голем успех до денес веќе е широко забележан. Овој пристап на Трамп на „Уметност на зделката“ нема средства за да го ефектуира овој максимален „притисок“ на САД во било каков значаен политички или стратешки дипломатски пат или успех. Се сведува на ‘капитулирајте’, или можеме уште повеќе да ви ја влошиме болката. На кратко, тоа е понатамошна радикализација на американската “исклучителност” или екцептионализам. Така военоиот хушкач Болтон го формулирал следново: „Најголемата надеж за слобода на човештвото во историјата се Соединетите држави, и затоа заштитата на американскиот национален интерес е единствената најдобра стратегија за светот.“ Или со други зборови, вашите интереси не ми се важни.

Она што почна како стратегија на „Уметност на зделката“ еволуираше со текот на времето од „ривалството на големите сили“, во целосна нова „Студена војна“. Последица од ваквиот пристап „по ѓаволите со вашите интереси“ е што, најверојатно, сега, ниту Кина, ниту Иран, ниту Турција не сакаат активно некаков „договор“ со САД.

Ова е особено важно во случајот со Турција. Како клучна членка на НАТО, Турција во голема мерка е земена здраво за готово во однос на спроведувањето на интересите на САД пред сопствените интереси, но реципроцитетот неодамна беше понуден: Турција едноставно се претпоставуваше дека нема никакви интереси и дека НАТО или САД сметаат дека Турците се должни да го почитуваат Членството во НАТО. И, со гневот на Турција од обидот за пуч во 2016 година, и со своето разочарување од спроведувањето на својот проект за автономија на Курдистан, НАТО едноставно се префрли на подигнување на тензиите меѓу НАТО членките (една премногу послушна) Грција – и старото ривалство со Турција. Така, еднонасочното извршување на интересите на САД (во Сирија) резултираше во воспоставување на нова борба меѓу Турција и Грција во Источниот Медитеран, заканувајќи се и да го урне несигурниот статус на грчко-доминираната Никозија. Не е изненадувачки, Турција повторно ја открива својата стара улога како ЕвроАзиска моќ, при што Кина и Русија и ја даваат соодветната почит на Турција. Затоа Турција, како и другите, се чини дека ја прифаќа кинеско-руската архитектура.

Ова не значи дека трговските војни и геополитички пристап на Америка, ниту нејзиното барање војни, не може само да ја објасни суштината на нивните сегашни проблеми. Бранењето на американските интереси до толкава нулта толеранција на другите интереси, сепак, го поставува прашањето: зошто не постои „план Б“ ако Кина, Иран, Русија и Северна Кореја одбијат да капитулираат?

Тогаш, дали таа патека до „договор“ би водела до резултат кој не би бил онаков како што сакаа некои во Вашингтон? Дали е тоа целта уште од самиот почеток да се користат тарифите за кршење на азиските снабдувачки линии – и да се принудат, преку тарифи, да се изградат истите линии на поунда во САД? Дали е затоа што новиот „нуклеарен договор“ со Иран никогаш не бил цел сам на себе туку дека станува збор за желба за промена на режимот?

Другиот, поширок фактор, кој го објаснува ова чувство на свет во метаморфоза е токму западната културна имплозија или  „Големата Промена“  (како што ја нарекува основачот на Институтот Русо). До само пред малку време, западната либерална, културна и економска визија беше на нејзиниот врв. Се чинеше неизбежна. Се чинеше непобитна. Таа стоеше како центар на гравитација кон западот. Но, како што неодамна забележа претседателот Путин, (толку неколку години подоцна), либерализмот и европското т.н. просветителство се сметаат за „застарени“ од поголемиот дел од светот. Прочитај повеќе овде: Во Историски Говор Путин ја Објави Доктрината за Завршувањето на Хегемонијата на САД – Анализа!

Оваа прилично ненадејна голема  промена го направи Либералниот свет – кој правеше журки „на врвот на светот“ – вознемирен, лут и загрижен. Во самите поларизирани САД и Велика Британија, антагонизмите предизвикуваат луѓето да се јадат едни со други живи, толкави се големи и внатрешните поделби.

„Граѓанската војна“ која се води во рамките на западната парадигма им овозможува на другите (не-западни) држави нов простор да најдат свој пат. Понекогаш оваа патека може да биде потенцијално деструктивна – како во Хинду-националистичката анексија на Моди, на Јаму-Кашмир (за време на администрацијата на Буш, на Моди му беше забранета виза со образложение дека го поддржувал хиндустичкиот екстремизам за време на антимуслиманските немири во 2002 година). Но, реалноста е дека повеќе нема потреба да се клањаме на западните морализиратори, кога тие се насилно оспорени во самите либерални гнезда и држави од своите народи. Накратко, ако Западот сам внатрешно се бори околу своите “вредности”, кој однадвор ќе ги цени и бара овие вредности како основа за западно предводениот глобален поредок?

Ние сме навистина на точката на пресврт. Некои западни држави може да се занесуваат дека статус кво е некако пак возможно да се поврати (ако само Трамп го снема, а и ги победиме „популистите“). Тоа е заблуда. Надворешниот свет се трансформира. Кина, Русија и Азија ќе ја заменат американската хегемонија – не со друга хегемонија – туку со лабава коалиција на држави кои поддржуваат различни вредности и цивилизациски модел. И со нивните вредности што се разликуваат од протестантската парадигма на Лок,Хјум и Адам Смит, тие ќе пристигнат до други економски перспективи.

И статус кво нема да биде достапен ниту кај нив дома на Запад. Зашто, самиот систем на партиско владеење е во неповратна трансформација. Западните политичари од сите спектри се обидуваат да се прилагодат на јавниот живот во кој стариот свет сеуште го гледаме, додека новиот се појавува паралелно.

Повоениот политички систем на врски и лојалност на семејството и заедниците кон Центар-Левица и Центар Десен (со многу мала разлика меѓу двајцата) умира во западните демократии. Центарот-левица умира бидејќи нејзината првична мисија не е повеќе релевантна за доволно голем дел од електоратот. Која е поентата на партиите што постоеја за да ги застапуваат интересите на синдикатите и на индустрискиот пролетаријат кога дојде крајот на масовното вработување во тешката индустрија? Пост-индустриските економии се глобален феномен.

Значи, тука е западната дилема: Силите на Центар-Левица и Центар-Десница сеуште се надеваат дека ќе ги претставуваат луѓето што ги имаат секогаш: гласачи од средната класа кои сакаат да ја покажат својата пристојност со гласање за партија што поддржува некаков поим за ‘ социјална грижа ‘. Но, како што преокупациите на елитите, метрополитенската свест се свртеа кон поконкретни „неповолни“ групи – етнички малцинства, жени и родовите не-конформисти – толку е помала веројатноста дека тие ќе посветат внимание или разбирање за секојдневното влијание на пропадната масовна миграција и мултикултурализам врз мнозинството („Шеесетте проценти“). И така, поларизацијата расте, при што секоја група се повлекува во својата енклава. И партиите од Центарот исчезнаа, во склад со смалената, економска борба за средната класа.

Три најголеми политички сили кои собираат сила во ова политичко опкружување каде глобалното затоплување и миграцијата (за шеесетте проценти) се новите дефинирачки проблеми.

• Националистичките десничарски партии , некогаш маргинални, сега се структурен елемент на европските политички пејзажи.
• Во Центарот го знемува насекаде,
• а третата сила станува движењето на Зелените. Нејзиниот спектакуларен пораст – со оглед на тоа што гласачите ги отфрлаат традиционалните партии и ги притискаат своите водачи за итни случаи да дејствуваат против климатските промени – најмногу се припишува на мобилизација на младите.

Токму ова затскриено елитистичка ‘слепост’ за негативните ефекти од глобализацијата врз ‘Шеесетте проценти’, а во корист на идентитетските преокупации, стана токсично за она што останува од старата работничка класа. Оваа заслепеност „веројатно ја чинело претседателството на Хилари Клинтон: жените во депресивните Американски региони не биле загрижени за„ стаклените тавани за успех на жените“, тие биле загрижени за ставањето храна на масата и дали нивните мажи некогаш ќе работат повторно. Што се случи следно? Тие гласаа, како што се склони да парвата налутените, за демагог кој не ги гледаше со презир и кој даде глас на нивната фрустрација“.

Статус кво-анте веќе не е достапен – дури и дома – на Запад, а камо ли однадвор. Во тек е Големата Промена. Општеството го изгуби културниот центар на гравитација. Стариот систем згаснува и е близу до истребување.