Референдумот немаше доволно гласови за легитимирање на НАТО во Македонија па зошто да го третираме на кој било друг начин, пишува во National Interest американскиот аналититчар Џон Дејл Гровер.

Македонците излегоа на гласање на 30 септември за да гласаат за референдум кој би ја поставил својата земја кон членство во Европската унија (ЕУ) и Организацијата на Северноатлантскиот договор (НАТО). Во изненадувачки удар за македонската владејачка партија и за западните власти, само 37 отсто од Македонците гласаа. Иако тие со големо мнозинство го поддржаа референдумот – за 91 отсто – тие не го исполнија 50-процентниот праг на одѕив на гласачите што беше потребен за легитимирање на договорот. Македонците одлучија, но дали ќе ги слушаат американските или европските лидери?

Како една од наследничките земји во Југославија во 1991 година, како и многу други земји со комплицирано минато со Западна Европа и Русија, Македонија се оспорува геополитички. Прашањето дали Скопје треба да изгради независен пат или да избере помеѓу руска или западна ориентација е жестоко дебатирано. До неодамна, патот за вклучување во американскиот и европскиот редослед беше затворен за Македонија. Тоа беше затоа што грчката северна покраина е именувана за Македонија. Во Атина, земјата на името на Македонија претставува сериозна опасност за грчкиот идентитет, култура и територијален интегритет. Со години Грција го блокираше влезот на Скопје во ЕУ и во НАТО.

Но договорот наречен Преспански договор направен во јуни, со што Грција ќе се откаже од противењето на Македонија да се приклучи кон западните институции ако Македонија го смени името во Северна Македонија. Гласањето на 30 септември, иако советувачко и необврзувачко, требаше да й даде на Владата на премиерот Зоран Заев потребната поддршка за да продолжи со промена на името и влезот во ЕУ и НАТО. Но, тоа не се случи, и опозициските партии го повикуваат Заев да ја слуша волјата на народот.

Фактот што толку многу Македонци одлучија да седат дома на толку важен рефрендум е јасен сигнал дека поголемиот дел од земјата не е целосно согласен со барањата на Западот. Без оглед на тоа како некој се чувствува за исходот, резултатите мора да се почитуваат. Но, за жал, тоа не се случува.

Веќе, Заев планира да продолжи со парламентарните избори за промена на името, иако рече дека референдумот е “успех за демократија”. На Заев му треба двотретинско мнозинство во парламентот за да го одобри договорот, и тој можеби нема да добие тоа. Ако не успее, тој се закани со нови избори во ноември или октомври, за да се обиде да ја присили опозицијата. Во меѓувреме, Вашингтон, Брисел и НАТО можеби нема да прифатат не како одговор. Американскиот Стејт департмент објави изјава во која се вели: “САД ги поздравуваат резултатите од референдумот на Република Македонија на 30 септември, во кој граѓаните ја изразија својата поддршка за НАТО и за Европската унија.” Исто така, Стејт департментот рече дека Скопје треба “да го преземе вистинско место во НАТО и во ЕУ “и дека членовите на македонскиот парламент треба” да се издигнат над партиската политика и да ја искористат оваа историска можност “.

Да не биде надминат, претседателот на Европскиот совет, Доналд Туск, и шефот на НАТО, генералниот секретар Јенс Столтенберг, исто така, објавија соопштение . Тие рекоа: “големо мнозинство од тие гласачи го поддржаа [договорот]. Сега е во рацете на политичарите во Скопје да одлучат за патот напред. Одлуките што ги носат во следните денови и недели ќе ја одредат судбината на нивната земја и нивниот народ за многу генерации што ќе дојдат “.

Добрите намери на Западот се недоволни. Мисните и преференциите на македонскиот народ се важни. Референдумот немал доволен одѕив и затоа бил неважечки со сопствените правила. Парламентот после референдумот нема легитимитет . Тоа го знаат и народот на Македонија и  меѓународниот печат. Токму затоа, македонските опозициски партии – кои контролираат 49 од 120 места – најверојатно ќе го блокираат договорот.

За САД, НАТО и ЕУ да извршат притисок врз Македонија во врска со Преспанскиот договор, во најдобар случај е патерналистички и антидемократски.

Западните лидери не можат постојано да ги туркаат своите вредности и институции во други држави и очекуваат сите да одат заедно со неа. Со тоа придонесоа за Брексит, економски и етнички популизам, демократски дефицит и сите видови незадоволство во светот.

Ако Западот верува во демократијата и самоопределувањето, тогаш треба да и дозволи на Македонија да избере сопствена судбина. Праведното место на Македонија не е со Западот или Истокот; тоа е местото каде што македонскиот народ сака да биде.

Џон Дејл Гровер е асистент уредник во Национален Итерес. Неговите статии се појавуваат во Американски Конзервативец и FoxNews.com.